De Doelen

01 juli 1963

Professor Kosten lost probleem van zaalakoestiek op met 'een simpel maar geniaal idee'

Tijdens de bouw van de Doelen blijkt het bereiken van een optimale akoestiek voor de Grote Zaal nog een uitdaging. Hoofd-akoesticus C.W. Kosten weet dit probleem echter met een simpel maar geniaal idee op te lossen, vertelt ir. Arnold Fellendans.

"Professor Kosten heeft het grote probleem van de zaalakoestiek opgelost met een simpel maar geniaal idee. Iedereen in dit vakgebied wist dat de nagalmtijd van een zaal recht evenredig is met het volume en omgekeerd evenredig met het absorberend oppervlak van een zaal.

Mathematisch geformuleerd: t = f * v/o

Het grote probleem was om die evenredigheidsfactor f te bepalen. Wat bedacht Kosten? Hij gebruikte het boek van zijn bekende collega professor Leo Beranek, die alle relevante gegevens (nagalmtijd, volume, absorberend oppervlak, soort absorptiemateriaal e.d.) van de 200 beste concertzalen ter wereld met enorm geduld en volharding bepaald had en die hij in Music, Acoustics and Architecture in 1962 had gepubliceerd. Uit dit boek heeft Kosten met statistiek de waarde van f met de hand berekend (er waren immers nog geen pc's beschikbaar), zoals die volgde als gemiddelde uit de metingen door Beranek van al die zalen. Waarschijnlijk was het een beetje een gewogen gemiddelde met iets meer gewicht voor de zaal van de Wiener Musikverein en die van het Concertgebouw in Amsterdam, de twee beste zalen van de wereld. Nu de waarde van f bekend was plus de soorten en kwaliteiten van het absorberende materiaal, konden de afmetingen van de Doelen nauwkeurig bepaald worden. Kosten adviseerde ook dat iedere stoel (bezet of leeg) net zo veel aan de totale absorptie moest bijdragen. De bezetting van de zaal zou zo geen invloed op de akoestiek hebben. Ook dat advies werd door de architecten van de Doelen overgenomen.

Zijn werk heeft ook geleid tot een andere unieke gebeurtenis in de geschiedenis van de zaalakoestiek: Kosten heeft reeds vóór de afronding van de bouw van de Doelen de akoestische kwaliteiten van deze zaal in de wetenschappelijke literatuur gepubliceerd. Toen de werkelijke nagalmtijd voor het eerst gemeten ging worden was hij (samen met zijn studenten) intens nerveus, want zijn wetenschappelijke faam ging toen pas door de werkelijkheid vastgesteld worden."

Ook een verhaal? Stuur het ons!

Afbeelding bij Optreden voor een lege Grote Zaal

Optreden voor een lege Grote Zaal

In 1965, een jaar voor de opening, werd de akoestiek van de Grote Zaal al uitvoerig getest. Zo gaf het Christelijk Residentie Mannenkoor een optreden voor een lege zaal, zodat technici konden beoordelen of er nog wat aan de akoestiek moest worden gedaan.

Lees meer
Afbeelding bij Rookworst en bier

Rookworst en bier

Het was 1964. Iedere dag werkten tientallen bouwvakkers aan het Kruisplein, waar langzaam maar zeker een nieuw concertgebouw verrees. Toen het hoogste punt bereikt werd, was het tijd voor een feestje. En hoe vier je zoiets nou goed?

Lees meer

Concert-agenda sinds 1966

In het concertoverzicht vindt u alle concerten die hier sinds de opening hebben plaatsgevonden.

Bekijk hier de agenda
Afbeelding bij Bouwblunders

Bouwblunders

Wie afstevent op een jubileum, heeft de neiging vooral terug te kijken op de vele hoogtepunten. Toch waren er in vijftig jaar de Doelen ook minder glamoureuze momenten. ‘Zodra je de lampen aandeed, kwamen er grote hakenkruizen tevoorschijn.'

Lees meer
Afbeelding bij Een blinde boeking

Een blinde boeking

Fenex, de Nederlandse branchevereniging van expediteurs en logistieke dienstverleners, haalde eind jaren 90 een groot internationaal congres naar de Doelen nog voordat de Willem Burger Zaal gebouwd was. Een blinde boeking.

Lees meer
Afbeelding bij 'We want Yes!'

'We want Yes!'

De Amerikaanse rockband Iron Butterfly trad in 1971 op in de Doelen. Die avond was het echter niet de hoofdact die voor een lyrisch publiek zorgde, maar het voorprogramma Yes...

Lees meer
Afbeelding bij Bloopers tijdens de bouw

Bloopers tijdens de bouw

Normaliter bouwde Goos Verbaas scheepsonderdelen, maar in 1966 werd de timmermanswerkplaats voor andere doeleinden gebruikt. De Rotterdamse Droogdok Maatschappij, waar hij werkte, kreeg de opdracht om onderdelen te maken voor het concertgebouw.

Lees meer

Arie Heuvelman zorgt voor onderdak van zijn zoon

Trompettist André Heuvelman (1966) is al 25 jaar verbonden aan het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Zijn vader Arie hielp in 1966 als 25-jarige mee met de bouw van de Doelen. In deze video interviewt André zijn vader over dit bijzondere verhaal.

Afbeelding bij Een kunstijsbaan in de Doelen?

Een kunstijsbaan in de Doelen?

Eind 1968 werd het plan voor een kunstijsbaan op het terrein aan de Kralingse Plaslaan op het laatste moment afgekeurd, een diepe teleurstelling voor vele Rotterdamse schaatsliefhebbers. Zou de Grote Zaal van de Doelen kunnen dienen als alternatief?

Lees meer